Κυριακή 16 Αυγούστου 2015

Γράφοντας στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ για το βιβλίο "Ο Παίκτης" του Φ. Ντοστογέφσκι

Γράφοντας στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ για το "Ο Παίκτης" του Φ. Ντοστογέφσκι

ΒΙΒΛΙΟ 

Ντοστογεφσκική κατάρρευση

ΑΡΓΥΡΩ ΜΟΥΝΤΑΚΗ
ΕΤΙΚΕΤΕΣ:ΣΕΛΙΔΟΔΕΙΚΤΕΣ
Φιόντορ Ντοστογέφσκι
O παίκτης
μτφρ.: Κίρα Σίνου
εκδ. Μίνωας, 2015


Βρισκόμαστε στο 1865 και ο Φιόντορ Ντοστογέφσκι βιώνει την οικονομική καταστροφή και την ερωτική απόρριψη. Αιτία το πάθος του για τον τζόγο, αλλά και ο έρωτάς του για μία από τις πιο χειραφετημένες γυναίκες της εποχής, η οποία απορρίπτει την πρόταση γάμου του και λόγω της εξάρτησής του στον τζόγο. Στα όρια της συντριβής συνάπτει συμβόλαιο με τον εκδότη του, ο οποίος του προκαταβάλλει τα χρήματα με τον όρο να του παραδώσει νέο έργο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Διαφορετικά θα έχανε τα δικαιώματα για όλα τα προηγούμενα βιβλία του για τα επόμενα εννέα χρόνια.

Μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα, το 1866, ο Ντοστογέφσκι υπαγορεύει σε στενογράφο, τη μετέπειτα σύζυγό του, το κείμενο ενός από τα πιο αυτοβιογραφικά βιβλία του. Αποστασιοποιημένος από τα πάθη του πλέον, αναπαριστά τη ζωή του σε ένα μυθιστορηματικό πλαίσιο με όρους ρεαλιστικούς, όπως και το λογοτεχνικό ρεύμα της εποχής, το οποίο αντιπροσωπεύει.

Ο ρεαλισμός σε συνδυασμό με τη βιωματική διάσταση της ιστορίας τίκτουν το βιβλίο «Ο παίκτης». Ο Ντοστογέφσκι κινείται σε τρίπτυχα, πολλά και πολυεπίπεδα και με εναλλαγές των συστατικών στοιχείων τους. Ο τζόγος, ο έρωτας και η περιπέτεια, οι τρεις θεματικές του βιβλίου, που εναλλάσσονται ως κεντρομόλοι δυνάμεις του έργου, και που συνάμα δημιουργούν μαγνητικά πεδία αλληλεξαρτώμενα, αναλύονται βαθιά με την ασφαλή γνώση του «εμπειρογνώμονα».

Με σαφείς διαχωριστικές γραμμές των τριών δομικών μερών του έργου, δίχως να κρατάει ισοδυναμία έκτασης και χρόνου στα εξωτερικά πλαίσια των τριών αυτών μερών, αλλά αντιστρόφως ανάλογα, με τις εκτενείς περιγραφές να καλύπτουν μικρό διάστημα μυθιστορηματικού χρόνου, ενώ οι σύντομες περιγραφές συμπυκνώνουν μεγάλης έκτασης μυθιστορηματικό χρόνο, με πολλά ερωτικά τρίγωνα, τα οποία δημιουργούνται από μία κοινή δεξαμενή ηρώων, και με την επίφαση τριών κοινωνικών τάξεων, που εμπλέκονται μεταξύ τους, ο Ντοστογέφσκι δημιουργεί αριστουργηματικά την αντανάκλαση μιας κοινωνίας.
Ο «Παίκτης» μπορεί ναι μεν να είναι ο καθρέπτης, στον οποίο ο συγγραφέας βλέπει τον εαυτό του βυθισμένο σε όλα τα ανεξέλεγκτα πάθη του και που στην όψη του ειδώλου του αυτοχαστουκίζεται, αποτελεί δε και ένα ισχυρό κοινωνικό σχόλιο, καθώς αντικατοπτρίζει μια εποχή και τη νοοτροπία μιας κοινωνικής τάξης, η οποία δεν έχει μάθει να εργάζεται, αλλά επιδιώκει να ζει από τα δεδουλευμένα προηγούμενων γενεών, ενώ τα τυχερά παιχνίδια συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των φορέων κάθε μορφής τυχοδιωκτισμού. Η γυναίκα παρουσιάζεται και από τις δύο όψεις: Η γυναίκα που αμοραλιστικά επιδιώκει τον πλούσιο γάμο, αλλά και η γυναίκα που εκπλήσσει και επιλέγει την αγάπη. Παράλληλα, ο συγγραφέας δίνει διάσπαρτα μέσα στο βιβλίο τις στερεοτυπικές απόψεις της εποχής για τους τέσσερις λαούς, που αντιπροσωπεύονται στο έργο του, τους Ρώσους, τους Γερμανούς, τους Αγγλους και τους Γάλλους, κάτι που το καθιστά ακόμα πιο ενδιαφέρον για την κοινωνιολογική ερμηνεία της εποχής του, αλλά και για τη συγκριτική σχέση με το σήμερα.

Η μετάφραση της Κίρας Σίνου στη συγκεκριμένη έκδοση αφήνει ελεύθερα να αναδυθεί η ευωδία της εποχής, αλλά και ο ρεαλισμός στον λόγο του συγγραφέα.


Σάββατο 1 Αυγούστου 2015

Συνέντευξη της Αργυρώς στην εφημερίδα ΘΕΣΣΑΛΙΑ στις 15/03/2015


Συνέντευξη της Αργυρώς Μουντάκη στον Δημήτρη Ράλλη.

Γιατί θελήσατε να ασχοληθείτε με το θέμα της Ενδοσχολικής βίας;

Δεν είναι ότι θέλησα να ασχοληθώ με το θέμα αυτό καθ’ αυτό ως στόχο, η ιστορία η ίδια απαίτησε να υπάρχει μέσα στην πλοκή της αυτή η εξέλιξη. Όταν ένα παιδί βιώνει ρατσιστικές συμπεριφορές και μάλιστα πολυεπίπεδα από συνομηλίκους, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτό θα ενέχει και ενδοσχολική βία. Εξάλλου η ρατσιστική συμπεριφορά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη βία. Και η βία παίρνει πολλές μορφές: σωματική, λεκτική, ψυχολογική, ηλεκτρονική. Έτσι προέκυψε το θέμα της ενδοσχολικής βίας μέσα στο βιβλίο, ως απόρροια αλλά και αντανάκλαση της πραγματικότητας.

Πώς βιώνει η ηρωίδα σας αυτές τις μορφές βίας;

Η Αλίσα υποφέρει. Υποφέρει επειδή λόγω της διαφορετικότητάς της περιθωριοποιείται και βιώνει άσχημες συμπεριφορές κυρίως από τα κορίτσια της τάξης της και ειδικά από ένα κορίτσι, την Λουκία. Η Λουκία τη ζηλεύει πάρα πολύ. Και τη ζηλεύει για δύο λόγους: Για τον απλό λόγο ότι έχει γίνει το κορίτσι του Πέτρου, ο οποίος ήταν ο διακαής πόθος της Λουκίας, και για τον πιο σύνθετο ότι η Αλίσα ερχόμενη ως μετανάστρια από μια ξένη χώρα καταφέρνει και επιβιώνει με την οικογένειά της στην Ελλάδα, ενώ οι γονείς της Λουκίας όντες και οι δύο άνεργοι δεν καταφέρνουν να επιβιώσουν στην ίδια τους την πατρίδα τους, την Ελλάδα, αλλά αναγκάζονται να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό στην αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Αυτή η αντίφαση εξοργίζει την Λουκία. Όμως η Λουκία δεν κατανοεί το λογικό: Ότι οι γονείς της Αλίσα κάνουν χειρωνακτικά επαγγέλματα, γι’ αυτό και βρήκαν δουλειά στην Ελλάδα, ενώ οι δικοί της γονείς όντες πολύ μορφωμένοι, εν μέσω κρίσης δεν μπορούν να βρουν εργασία στην Ελλάδα. Έτσι αναγκάζονται να αναζητήσουν εργασία εκτός Ελλάδας, κάτι που σημαίνει αλλαγή περιβάλλοντος και για την Λουκία. Η Αλίσα πέφτει λοιπόν θύμα της Λουκίας. Και η Αλίσα βιώνει όλη αυτήν την κακοποίηση από τη συμμαθήτριά της πολύ άσχημα. Στενοχωριέται, υποφέρει, έχει μία έντονη εσωστρέφεια που δυσχεραίνει την ζωή της. Μόνο όταν ξεκινάει να μιλάει, σε πρώτο επίπεδο στη μητέρα της, αρχίζει να λύνεται και το κουβάρι του άγριου νήματος, αρχίζουν σιγά σιγά να δίνονται εναύσματα για άμβλυνση και εξομάλυνση της κατάστασης.

Στο σχολείο ως εκπαιδευτικός έχετε συναντήσει φαινόμενα βίας;

Ναι, έχω συναντήσει. Σε διάφορες μορφές. Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Είναι διαφορετικά τα διάσπαρτα και τυχαία περιστατικά βίας από μαθητές προς άλλους μαθητές λόγω συνήθως μίας διαφωνίας, διαμάχης, αντιζηλίας ή οτιδήποτε άλλο και άλλο η συστηματική και στοχοποιημένη βία από έναν συγκεκριμένο μαθητή ή μία συγκεκριμένη ομάδα μαθητών προς έναν συγκεκριμένο μαθητή ή μία συγκεκριμένη ομάδα μαθητών. Την πρώτη περίπτωση που δεν είναι η περίπτωση που χαρακτηρίζουμε ως bullying την συναντάμε πολύ συχνά, ίσως και από το νηπιαγωγείο ή και πιο πριν από τον παιδικό σταθμό, αν κρίνω από την εμπειρία μου ως μαμά. Όμως αυτό ενδεχομένως πάντα υπήρχε σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Η περίπτωση του bullying είναι διαφορετική. Φανερώνει στοχοποίηση, εμπάθεια μπορεί και μίσος.

Πώς μπορούμε να παρέμβουμε στην περίπτωση του bullying;

Ως γονείς σίγουρα το πιο βασικό είναι να έχουμε όχι απλώς καλή αλλά άριστη σχέση με το παιδί μας, ώστε αν του συμβεί κάτι τέτοιο να έχει την άνεση να έρθει να μας μιλήσει ανοιχτά γι’ αυτό που του συμβαίνει. Έπειτα θα πρέπει να μιλήσουμε με ειδικούς. Σίγουρα δεν είμαστε εμείς που θα λύσουμε το πρόβλημα, καθώς ως γονείς δεν διαθέτουμε την απαραίτητη νηφαλιότητα, κάτι που μπορεί όχι μόνο να μην επιλύσει αλλά και να δυσχεράνει την κατάσταση. Όσον αφορά την διαμεσολάβηση των εκπαιδευτικών τώρα, πρόσφατα είχα παρακολουθήσει μία ενημέρωση από το Χαμόγελο του Παιδιού και αυτό που τόνιζε πολύ ο ψυχολόγος ήταν ότι πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να μιλάνε, να μιλάνε για το τι αντιμετωπίζουν. Κατόπιν να δίνουμε το λόγο στους θύτες ευθέως και δίχως περιστροφές, να εξηγήσουν την συμπεριφορά τους και ενδεχομένως και ενώπιον όλης της τάξης. Κάτι τέτοιο θα κάνει τα παιδιά να συνειδητοποιηθούν και να αντιληφθούν το σωστό και το λάθος. Γιατί υπάρχουν και παιδιά που ενώ δεν ασκούν βία, όμως βρίσκονται να την επικροτούν ή και να την παρατηρούν αμέτοχοι. Υπάρχει βέβαια και ο άλλος τρόπος αντιμετώπισης του φαινομένου, αυτός που χρησιμοποιώ και στο «Κορίτσι του Πέτρου». Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ενσωματώσουν τα περιθωριοποιημένα παιδιά σε ομάδες εργασίας κι έτσι με αυτόν τον τρόπο να δοθεί στα παιδιά η δυνατότητα να γνωριστούν καλύτερα μέσα από τη συνεργασία και την προσπάθεια επίτευξης ενός κοινού στόχου. Αυτή είναι μία μέθοδος που εγώ η ίδια την έχω εφαρμόσει στην πράξη και έχω δει ότι επιφέρει θεραπευτικά αποτελέσματα σε τέτοιες δύσκολες και δυσάρεστες καταστάσεις.

Τι μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά-θύτες να ηρεμήσουν και να έχουν μια καλύτερη συμπεριφορά;

Θεωρώ –δίχως να είμαι ψυχολόγος- η καλή σχέση με τους γονείς τους. Σπάνια τα παιδιά –από παρατήρηση το λέω αυτό- ασκούν βία, αν έχουν καλές οικογενειακές σχέσεις. Έπειτα, να έχουν καλές σχέσεις με τα αδέρφια τους και το σχολικό και φιλικό τους περιβάλλον. Η οικογένεια μπορεί επίσης να βοηθήσει ώστε το παιδί να «παρασυρθεί» σε δημιουργικές δραστηριότητες, όπως είναι ο αθλητισμός, οι τέχνες, για παράδειγμα η μουσική και τα εικαστικά κλπ. Οι δραστηριότητες μπορούν να βοηθήσουν το παιδί όχι μόνο να καλλιεργήσει σώμα και πνεύμα, αλλά και να μάθει να συνυπάρχει σε διάφορα περιβάλλοντα, να κοινωνικοποιείται ομαλά και να αποδέχεται το διαφορετικό μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία επαφής με τον έξω κόσμο. Η εξωστρέφεια της οικογένειας και του παιδιού κατά τη γνώμη μου βοηθάει σε αυτό το κομμάτι.

Στην ημερίδα, στην οποία θα συμμετέχετε στο 32 Σχολείο Βόλου τι ακριβώς θα συζητηθεί;

Ο κύριος Βεντήρης θα μιλήσει ως Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου για την ενδοσχολική βία, από το δικό του δύσκολο μετερίζι, και οι συγγραφείς θα θέσουμε τα δικά μας θέματα και προβληματισμούς και με βάση τα βιβλία μας, που αφορούν στο θέμα. Προσωπικά χαίρομαι πολύ που θα έχουμε αυτή τη συνάντηση, στην οποία θα μπορούμε όλοι να πούμε τη γνώμη μας, να θέσουμε τα ερωτήματα και τις σκέψεις μας, και μέσα από μία δημιουργική συζήτηση να βγάλουμε ωφέλιμα συμπεράσματα, που θα μας βοηθήσουν για την αυτοβελτίωσή μας αλλά και των παιδιών μας. Θα χαρούμε πολύ να σας έχουμε όλους εκεί.



Πέμπτη 30 Ιουλίου 2015

Κριτική της Εύης Τσιτιρίδου για "Το κορίτσι του Πέτρου"

Πώς είναι να είσαι 11 και 14 χρόνων; Ακόμη παιδί αλλά και στις αρχές της εφηβείας; Τί σε απασχολεί; Τί κάνει την καρδιά σου να χτυπάει διαφορετικά; Τί σε θυμώνει; Τί σε κάνει να πετάς από χαρά; Πότε γοητεύεσαι και πότε απογοητεύεσαι; Πώς κάνεις την αρχή σε τόσα πράγματα και καταστάσεις που αναδύονται από το περιβάλλον και την κοινωνία γύρω σου και απαιτούν την προσοχή σου τότε, στην αρχή της ζωής σου;
Όλοι τα περάσαμε και μετά λιγάκι τα ξεχάσαμε. Κι όταν γινόμαστε γονείς, εκπαιδευτικοί, άνθρωποι που στην οικογένεια, στον κοινωνικό μας περίγυρο ή στον επαγγελματικό μας χώρο καλούμαστε να σχετιστούμε και να αλληλεπιδράσουμε με παιδιά και εφήβους, νιώθουμε πρωτάρηδες, αμήχανοι, ανήμποροι. Κι αναζητούμε πασπαρτού, χάρτες πορείας και συνταγές επιτυχίας για να τα καταφέρουμε…
Η Αργυρώ Μουντάκη με το βιβλίο της Το κορίτσι του Πέτρου, έρχεται να μας θυμίσει ότι το «μαγικό κλειδί» που θα ανοίξει την πόρτα της επικοινωνίας μας με τα παιδιά και τους εφήβους είναι ένα και παραμένει το ίδιο για όλες τις εποχές, για όλες τις κοινωνίες. Το λένε ενσυναίσθηση. Μπαίνω στα παπούτσια του άλλου και προσπαθώ να περπατήσω με αυτά. Για να καταλάβω το βηματισμό του. Την προσπάθεια να πορευτεί στο δικό του μοναδικό και ανεξιχνίαστο μονοπάτι ζωής. Κι αυτό το κάνω με αγάπη και απλότητα. Χωρίς περιττές πόζες, χωρίς αποπροσανατολιστικούς θορύβους. Χωρίς καμώματα, θεατρινισμούς, άγχος και επίδειξη δύναμης. Είτε είμαι γονιός, είτε είμαι δάσκαλος. Γιατί πάνω απ’ όλα είμαι ή πρέπει να είμαι και να συμπεριφερθώ ως ενήλικος. Με ωριμότητα, δηλαδή. Να εμπνεύσω εμπιστοσύνη, ασφάλεια και σταθερότητα. Και όλα τα άλλα θα ακολουθήσουν.
Αλλά η σχέση των ενηλίκων με τα παιδιά και τους εφήβους είναι μόνο μία διάσταση του βιβλίου της Αργυρώς Μουντάκη. Αν προσπαθούσα να περιγράψω την υπόθεσή του και το βαθύτερο στόχο του με δυο κουβέντες, θα έλεγα ότι το βιβλίο αυτό είναι μια μικρή οικογενειακή σάγκα. Μια μεγάλη ιστορία, δηλαδή, που αφορά σε συγκεκριμένους ήρωες και στα έργα και τις ημέρες τους. Και εκτυλίσσεται διακλαδωμένη σε πολλές επιμέρους ιστορίες, που φωτίζουν, η κάθε μία με τον τρόπο της, την κεντρική ιδέα του βιβλίου, συνθέτοντας μια αφήγηση ευχάριστη, δυναμική και μετρημένα διδακτική. Θέματα ευαίσθητα και ακανθώδη για τη σχολική αλλά και για την κοινωνική και πολιτική μας ζωή, όπως η ξενοφοβία, ο ρατσισμός, η παρενόχληση του διαφορετικού, η άσκηση βίας με διάφορους τρόπους (λεκτική, σωματική, συμβολική και χειροπιαστή), η μετανάστευση που σχετίζεται με την οικονομική κρίση αλλά με και τις πολεμικές συρράξεις, η μοναξιά, η «μάχη» των δύο φύλων, η επιβίωση σε μια ανταγωνιστική κοινωνία, η δημιουργικότητα ως μέσο άμιλλας και κοινωνικού συγχρωτισμού, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ο αντίκτυπός τους στα παιδιά και τους νέους, οι παιδικοί και νεανικοί έρωτες -άγουρες αλλά τόσο σημαντικές για τον ψυχισμό του ανθρώπου εμπειρίες- θίγονται με τρόπο απλό και άμεσο. Άλλοτε με ευθύτητα και σοβαρότητα, όπως όταν ο πατέρας εξηγεί στον Πέτρο πως η άσχημη λεκτική αντιπαράθεση στο facebookδεν βοηθάει στην αντιμετώπιση μιας διαφωνίας ή στην επίλυση μια σύγκρουσης αλλά μάλλον μεγιστοποιεί το πρόβλημα. Κι άλλοτε παιχνιδιάρικα και μέσα από ευφάνταστα αφηγηματικά ευρήματα, όπως όταν το χαριτωμένο και απρόσμενα ομιλητικό χνουδωτό ζωάκι της Αλκμήνης, της εξηγεί την madeinChinaπροέλευσή του και τα σχετικά με αυτήν «βιώματά» του.
Ο λόγος της Αργυρώς Μουντάκη κυλά χαμηλόφωνα και τρυφερά, σαν ποταμάκι που δεν χρειάζεται να κάνει αισθητή με πομπώδη τρόπο την παρουσία του στο «οικοσύστημα» της πλοκής της ιστορίας: είναι βέβαιο για την αξία τόσο της ύπαρξής του αυτής καθαυτής, όσο και για την αξία της πορείας του προς τη θάλασσα... Αποπνέει ανθρωπιά και γλυκύτητα. Είναι ο λόγος όχι μόνο μιας ταλαντούχας συγγραφέα αλλά και μιας άξιας μητέρας, μιας ευσυνείδητης δασκάλας και μιας ευαίσθητης γυναίκας που επιλέγει να διατηρεί αλώβητη και ενεργή μέσα της την παιδική θέαση του κόσμου. Η αποτύπωση και των τεσσάρων αυτών ρόλων στο ύφος γραφής της είναι που κάνει το λόγο της Αργυρώς Μουντάκη τόσο άμεσο και οικείο, τόσο φιλικό προς τους νεαρούς -και όχι μόνο- αναγνώστες της.
Οι ήρωές της έχουν ο καθένας τον δικό του ολοκληρωμένο χαρακτήρα. Η Αλκμήνη, ο Πέτρος, οι γονείς τους, η θεία Μαργαρίτα, η κυρία Ιουλία, η Αλίσα, η μαμά της, ο αδερφός της ο Ταρίκ, οι συμμαθητές και φίλοι των παιδιών είναι άνθρωποι της κοντινής πόρτας. Μπορεί να τους έχει αδέρφια, γονείς, θείους, γείτονες, φίλους και συμμαθητές ο καθένας από μας που διαβάζουμε το βιβλίο, τόσο οι μικροί όσο και οι μεγάλοι αναγνώστες του. Ακόμη και ο Μπίνγκο, το αγαπημένο λούτρινο παιχνίδι της Αλκμήνης έχει ψυχή. Και αυτό δημιουργεί μια οικειότητα, που μου θύμισε την αίσθηση που είχα ως παιδί διαβάζοντας τον Τρελαντώνη της Πηνελόπης Δέλτα, το Κοντά στις ράγες της Άλκης Ζέη, τα Γενέθλια της Ζωρζ Σαρή. Κάποια πράγματα δεν είναι τυχαία. Διαβάζοντας τις «Ευχαριστίες» της Αργυρώς Μουντάκη στο τέλος του βιβλίου, καταλαβαίνει κανείς το γιατί…
Οι εικόνες της Πέγκυς Φούρκα θεωρώ ότι όχι μόνο «έδεσαν» αρμονικά με το κείμενο, αλλά το έκαναν ακόμη πιο ελκυστικό στα μάτια των παιδιών, με τη φρεσκάδα και τη δροσιά τους. Και κατόρθωσαν να μας θυμίζουν εικαστικά κάτι παλιό και αγαπημένο, όπως είναι τα παλιά αναγνωστικά, αλλά με έναν τόσο…προσωπικά μοντέρνο τρόπο. Κλείνοντας, να προσθέσω ότι δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο για ένα δημιουργό από το να συμπράττουν στη φροντίδα και την απόδοση του έργου του προς το ευρύ κοινό μια ομάδα εκλεκτών συνεργατών, ο καθένας από το δικό του μετερίζι. Και αυτό η Αργυρώ Μουντάκη είχε την τύχη να το εξασφαλίσει γιαΤο κορίτσι του Πέτρου. Περιμένουμε τα καλύτερα και στη συνέχεια. Και είμαστε βέβαιοι ότι θα μας τα προσφέρει «σιγανά και ταπεινά», αλλά τόσο ουσιαστικά.

http://www.kosvoice.gr/%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B4%CF%8D%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/item/22311-%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B4%CF%8D%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CE%BF-%CE%BA%CE%BF%CF%81%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%AD%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%85

Συνέντευξη της Αργυρώς για το θέμα του bullying στον Πάνο Βασιλάκη στο http://www.in.gr/entertainment/book/news/article/?aid=1300178543

Με αφορμή το τραγικό γεγονός που συνέβη στο Βαγγέλη Γιακουμάκη στα Ιωάννινα και συγκλόνισε το πανελλήνιο, το in.gr μίλησε με την Αργυρώ Μουντάκη, εκπαιδευτικό, δημοσιογράφο και συγγραφέα του βιβλίου «Το Κορίτσι του Πέτρου» (2014, Εκδ. Μεταίχμιο). Το βιβλίο πραγματεύεται και αναδεικνύει πολλά επίκαιρα και κρίσιμα θέματα που απασχολούν την ελληνική κοινωνία όπως το θέμα της μετανάστευσης, του ρατσισμού, του σχολικού εκφοβισμού (bullying) κ.α.


Συνέντευξη: Πάνος Βασιλάκης

Το βιβλίο σου «Το Κορίτσι του Πέτρου» είναι πιο επίκαιρο από ποτέ… Το φαινόμενο έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις τελευταία… 

Το βιβλίο γράφτηκε πριν από πολλά χρόνια, απλώς τώρα εκδόθηκε. Ναι, έχει πολύ μεγάλες διαστάσεις το φαινόμενο, δυστυχώς η περίπτωση του τραγικού Βαγγέλη Γιακουμάκη θα πρέπει να αποτελέσει την κορύφωση αυτών των διαστάσεων. Θα πρέπει να μας κάνει να δράσουμε όλοι τόσο δυναμικά και αποφασιστικά, ώστε να μην επιτρέψουμε να ξανασυμβεί τέτοιο κακό. Δεν πρέπει να το αφήσουμε να είναι ένα περιστατικό ανάμεσα σε άλλα, ή να επιτρέψουμε να γίνει η αρχή μίας αλυσίδας καταστάσεων. Γι’ αυτό χρειάζεται ενημέρωση και κινητοποίηση από όλους μας.

Εκτός από συγγραφέας, είσαι και εκπαιδευτικός. Στις επισκέψεις σου σε σχολεία ή στις συναντήσεις που έχεις με παιδιά, τι είναι αυτό που τους λες; 
Δεν είμαι υπέρ του άμεσα διδακτικού. Ως εκπαιδευτικός όμως όταν υποπέσουν στην αντίληψή μου φαινόμενα αγένειας ή κακής συμπεριφοράς στην τάξη, μιλάω για την αξία της ευγένειας και του σεβασμού στον άλλον, κυρίως μέσα από παραδείγματα της δικής μου ζωής. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τους παρουσιάζω «μελέτες περιπτώσεων», ζητάω τη γνώμη τους, τα ρωτάω να βρουν τα αίτια των άσχημων συμπεριφορών, τα προκαλώ να βρουν εναλλακτικές συμπεριφορές. Επίσης ως συγγραφέας σε σχέση με το bullying παίζουμε ένα κουίζ συμπεριφορών, το οποίο τους αρέσει πολύ. Μέσα από παιγνιώδεις και διερευνητικούς τρόπους θεωρώ ότι μαθαίνουν καλύτερα, ενεργοποιούνται καλύτερα τα συναισθήματά τους και η σκέψη τους.

Ποια πιστεύεις είναι τα αίτια του σχολικού εκφοβισμού;Δίχως να είμαι ψυχολόγος, όμως μέσα από την σκέψη και την παρατήρηση, έχοντας μελετήσει την βιβλιογραφία και με συζητήσεις που έχω κάνει με ειδικούς, φαίνεται ότι μάλλον τα επικρατέστερα αίτια είναι ο ρατσισμός, η ενδοικογενειακή βία, η έντονη οικονομική δυσπραγία της οικογένειας, η χαμηλή αυτοπεποίθηση που συχνά συνοδεύεται και με χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο, άρα και ο στιγματισμός του «κακού μαθητή», η ζήλεια για διάφορους λόγους, τα διάφορα συμπλέγματα που ωθούν τον θύτη να θέλει να αναδειχθεί ως εξουσιαστής, τύραννος κάποιου άλλου ατόμου, προκαλώντας την προσοχή των γύρω του. Και φυσικά όλα αυτά συνήθως εκδηλώνονται σε παιδιά που έχουν κακές οικογενειακές σχέσεις και δεν έχουν ουσιαστική επικοινωνία και αρμονία με τους γονείς τους.

Οι γονείς τι ρόλο παίζουν; 
Οι γονείς νομίζω παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο και ως προς τον θύτη και ως προς το θύμα. Είναι το Α και το Ω. Οι καλές οικογενειακές σχέσεις σπάνια δημιουργούν έναν θύτη, αλλά συνάμα από την πλευρά του θύματος οι καλές σχέσεις με την οικογένειά του, με τους γονείς του ειδικότερα, ίσως τον βοηθήσουν πιο εύκολα να ανοίξει την ψυχή του και να μιλήσει για την θυματοποίησή του από τον θύτη. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό σε αυτήν τη φάση: το παιδί να μιλήσει. Και οι γονείς να έχουν ανοιχτά την καρδιά και το μυαλό τους και να το ακούσουν. Να μην του κλείσουν την πόρτα, να μην το αφήσουν να τα βγάλει πέρα μόνο του, προσπαθώντας ίσως να το «αντρώσουν», αλλά να σταθούν πλάι του κινητοποιώντας όλους του ειδικούς που χρειάζεται προκειμένου να σταματήσει η κακοποίηση του παιδιού τους. Και η κακοποίηση αυτή μπορεί να έχει πολλά πρόσωπα: να είναι ψυχική, συναισθηματική, σωματική και να εκφράζεται με διάφορους τρόπους: σωματικά, λεκτικά, ηλεκτρονικά, προφορικά ή γραπτά, με περιθωριοποίηση, με τραμπουκισμό και άλλα δεινά. Αλλά και οι γονείς του θύτη θα πρέπει να βοηθήσουν το παιδί τους να επανέλθει σε μία σωστή συμπεριφορά. Το να καλύψουν την κακή συμπεριφορά του παιδιού τους δεν είναι η λύση που ενδείκνυται. Είναι σα να κλείνουν τα μάτια σε ένα πρόβλημα, κάτι που σίγουρα μπορεί να οδηγήσει σε ένα μεγαλύτερο πρόβλημα όχι μόνο για το θύμα αλλά και για το παιδί τους, τον θύτη.

Τι πρέπει να κάνει ένα παιδί που δέχεται τέτοιου είδους ενοχλήσεις; 
Να μιλήσει. Να το πει στους γονείς του, στους δασκάλους του, και αν χρειαστεί, αν οι γονείς και οι δάσκαλοι δεν ακούν, να το πει στην πολιτεία. Και το Χαμόγελο του Παιδιού έχει γραμμή που δέχεται τηλεφωνήματα για τέτοιου είδους προβλήματα, για τα οποία έχει ειδικά εκπαιδευμένους ψυχολόγους, που λαμβάνουν δράση. Δεν μένουν στο τηλεφώνημα. Να μιλήσει λοιπόν, με πείσμα μέχρι να εισακουσθεί. Το θέμα είναι όμως και εμείς οι ενήλικες να έχουμε τις αισθήσεις μας σε εγρήγορση και να αφουγκραστούμε το παιδί από πολύ νωρίς, ακόμα και αν δεν μιλάει. Να είμαστε απαιτητικοί από τους εαυτούς μας και όχι από τα παιδιά. Και να έχουμε μάτια και αυτιά ανοιχτά, αλλά περισσότερο την καρδιά και την ψυχή μας.

Τα παιδιά παρατηρητές γιατί πιστεύεις ότι δεν μιλούν και δεν αντιδρούν σε τέτοιες συμπεριφορές; 
Θα σας ρωτήσω κάτι άλλο. Όταν γίνεται ένας πόλεμος σε μια άλλη περιοχή του πλανήτη, γιατί όλοι εμείς παρατηρούμε παθητικά τα γεγονότα από τις ειδήσεις και δεν αντιδρούμε; Ακόμη και τα μη εμπλεκόμενα κράτη – τα περισσότερα- δεν αντιδρούν. Γιατί; Ακόμα κι όταν έρχονται πρόσφυγες πολέμου δεν τους θέλουμε, θέλουμε να φύγουν από τη χώρα μας. Τι απαίτηση λοιπόν να έχουμε από τα παιδιά να δράσουν, όταν εμείς οι ενήλικες φερόμαστε έτσι;

Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος των δασκάλων σε αυτά τα φαινόμενα; 
Δυναμικά παρεμβατικός. Υπάρχουν πολλοί τρόποι παρέμβασης, και δόξα τω Θεώ υπάρχουν πλέον κάποιοι φορείς που ενημερώνουν γι’ αυτούς τους τρόπους. Οι εκπαιδευτικοί ενδιαφέρονται γι’ αυτό το θέμα αρκετά και απ’ όσο αντιλαμβάνομαι προσπαθούν να ενημερώνονται και να επιμορφώνονται.

Το Κράτος πόσο σοβαρά έχει πάρει αυτό το φαινόμενο; 
Ναι, το κράτος έχει λάβει δράση. Η θέσπιση του Παρατηρητηρίου για την Ενδοσχολική Βία ήταν κάτι πολύ σημαντικό. Επίσης το Χαμόγελο του Παιδιού κάνει εξαιρετική δουλειά. Τα ίδια τα σχολεία διοργανώνουν ομιλίες και συναντήσεις με αφορμή αυτό το θέμα. Παρεμπιπτόντως την Παρασκευή 20 Μαρτίου θα συμμετέχω σε μια τέτοια ημερίδα στο 32ο Σχολείο Βόλου, η οποία διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του Συλλόγου Γονέων του Σχολείου και με τη στήριξη της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας. Είναι μια πρωτοβουλία μέσα στο πλαίσιο που περιγράφετε. Είναι χρήσιμες τέτοιες διοργανώσεις.

Τα συναισθήματα σου, καθώς είσαι και μητέρα, για το τραγικό γεγονός με τον Βαγγέλη Γιακουμάκη; 
Νιώθω βαθιά θλίψη και οδύνη, δεν μπορώ να φανταστώ τον θρήνο των γονιών του. Κάθε φορά που μαθαίνω για την απώλεια παιδιών -κάθε ηλικίας και για οποιαδήποτε αιτία- θλίβομαι. Δεν είναι αυτή η φυσική ροή των πραγμάτων, να θάβουν οι γονείς τα παιδιά τους. Συγγνώμη για την ωμότητα των λέξεων αλλά το απαιτεί η αλήθεια των συναισθημάτων και των καταστάσεων. Το πιο θλιβερό είναι ότι ήταν ένας θάνατος που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Δεν είναι ότι το παιδί είχε κάποια ανίατη ασθένεια, ότι έκαναν όλοι ό,τι μπορούσαν και μετά κατέληξε. Είναι ότι ήταν ένα υγιέστατο σωματικά παιδί, που υπέφερε ψυχολογικά από την βία και τον τραμπουκισμό συνομηλίκων του, οι ενήλικες που έπρεπε να λάβουν μέτρα και να διακόψουν την εμφάνιση των περιστατικών αυτών προφανώς δεν το έκαναν, για κάποιο λόγο το παιδί δεν μίλησε, και αυτό οδήγησε εκεί που οδήγησε.

.
Η Αργυρώ Μουντάκη γεννήθηκε το 1977 στα Χανιά, όπου και μεγάλωσε. Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου και ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στη Λογοτεχνία. Στο ίδιο πανεπιστήμιο στο τμήμα Φιλολογίας εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή με θέμα το Παραμύθι. Έχει ολοκληρώσει επίσης μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Πειραιά στον τομέα ΜΒΑ-TQM. Εργάζεται ως καθηγήτρια Γερμανικών στη δημόσια εκπαίδευση. Αρθρογραφεί έντυπα και ηλεκτρονικά πάντα με θέμα τη λογοτεχνία και τους συγγραφείς. Εμφανίστηκε συγγραφικά με τη σειρά «Υπναρούδι», με ήρωα τον ομώνυμο μικρό μέρμηγκα, το 2005. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά.
Η σελίδα της στο Facebook, στo Youtube, στο Twitter
- See more at: http://www.in.gr/entertainment/book/news/article/?aid=1300178543#sthash.y8Acyhbw.dpuf

Συνέντευξη της Αργυρώς στον Πάνο Βασιλάκη στο http://www.in.gr/entertainment/book/news/article/?aid=1300174660

Η χανιώτισσα εκπαιδευτικός και συγγραφέας παιδικών βιβλίων Αργυρώ Μουντάκη μιλά στο in.gr για το τελευταίο της βιβλίο «Το Κορίτσι του Πέτρου» (εκδόσεις Μεταίχμιο) σε εικονογράφηση της Πέγκυς Φούρκα, και πως μέσα από τον ιδιαίτερο «παιδαγωγικό» τρόπο γραφής της, αναδεικνύονται σημαντικά και επίκαιρα θέματα όπως το θέμα της μετανάστευσης, του σχολικού εκφοβισμού (bullying), του ρατσισμού, τις σχέσεις μεταξύ αδερφών και γονέων, τον έρωτα…
Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 9 ετών και άνω.


Συνέντευξη:
 Πάνος Βασιλάκης
Πότε ξεκίνησε η συγγραφική σας πορεία; 

Το καλοκαίρι του 2003 έγραψα το πρώτο «Υπναρούδι». Εκδόθηκε στις αρχές του 2005 στις εκδόσεις Πατάκη, με την Ζωρζ Σαρή να το στηρίζει. Ήταν τιμή μεγάλη για μένα και η έγκριση της μεγάλης μας συγγραφέως και η έκδοση του στις εκδόσεις Πατάκη.

Ποια ήταν η αφορμή να γράψετε «Το κορίτσι του Πέτρου»; 
Μέσα από την επαφή μου με τα παιδιά στα σχολεία ως εκπαιδευτικός είχα πλείστα ερεθίσματα κρουσμάτων ρατσισμού, ενδοσχολικής βίας, της επίδρασης της κρίσης και το συνεπακόλουθο της μετανάστευσης. Η μετανάστευση και από τις δύο πλευρές, και από τους ξένους που έρχονται στην Ελλάδα, αλλά και από τους Έλληνες που φεύγουν από την Ελλάδα στο εξωτερικό, όπως και στο παρελθόν, που η Ελλάδα υπήρξε μια τεράστια δεξαμενή παροχής μεταναστών σε χώρες όπως οι Η.Π.Α. και η Γερμανία. Και όλοι, μα όλοι με στόχο την αναζήτηση της επιβίωσης, μιας καλύτερης ζωής. Από τη διάδραση όλων αυτών των φαινομένων προέκυψε η σκέψη να μιλήσω στα παιδιά γι΄ αυτά τα θέματα μέσα από μια ιστορία εφηβικής αγάπης. Γιατί και τα παιδιά ερωτεύονται. Και είναι μεγάλη μου χαρά που το βιβλίο αυτό έχει εκδοθεί στις εκδόσεις Μεταίχμιο, που το στηρίζουν και το αγαπούν τόσο πολύ. Επίσης ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ στην Πέγκυ Φούρκα για την εξαιρετική εικονογράφησή της, που τίμησε το κείμενό μου.

Για τι μιλά το βιβλίο «Το κορίτσι του Πέτρου»; 
Η Αλίσα ερχόμενη στην Ελλάδα, φοιτά στη δευτέρα Γυμνασίου. Δεν μπορεί να μιλήσει Ελληνικά, είναι πολύ όμορφη, αλλά και πολύ μελαχρινή για τα ελληνικά δεδομένα. Όμως την ερωτεύεται ο Πέτρος, (ο γόης της τάξης αλλά και το καλό παιδί, ο δημοφιλής κλπ). Όλα συνάδουν για να στοχοποιηθεί το κορίτσι και να γίνει αντικείμενο ρατσισμού και βίας. Ρατσισμού από τα περισσότερα κορίτσια, βίας από ένα συγκεκριμένο, τη Λουκία. Εδώ πρέπει να εμβαθύνουμε, να αναρωτηθούμε γιατί η Λουκία ασκεί όλες τις μορφές βίας στην Αλίσα; Μόνο επειδή τη ζηλεύει που έγινε το κορίτσι του Πέτρου; Όχι. Η Λουκία ετοιμάζεται να μεταναστεύσει στο εξωτερικό λόγω ανεργίας των μορφωμένων γονιών της. Και ζηλεύει. Ζηλεύει που η Αλίσα μπορεί να μείνει στην Ελλάδα, δεν υπολογίζει όμως ότι οι γονείς της Αλίσα κάνουν χειρωνακτικά επαγγέλματα που οι δικοί της γονείς δεν θα επέλεγαν να κάνουν ίσως σε καμία μη ακραία περίπτωση. Και όλη αυτήν την ψυχική ταραχή της η Λουκία δεν τη λέει σε κανέναν. Δεν την εκφράζει, αυτό γίνεται χιονοστιβάδα σε μορφή βίας, που καλύπτει την Αλίσα. Από κει και πέρα ξετυλίγεται το κουβάρι της παρέμβασης των ενηλίκων στην κατάσταση, που φυσικά είναι έμμεσο και όχι άμεσα διδακτικό. Ε, μην σας τα πω και όλα! Τι θα διαβάσετε μετά;

Το βιβλίο είναι διδακτικό; 
Με έχουν χαρακτηρίσει «μη διδακτική» συγγραφέα, θεωρώ ότι θέτω προβληματισμούς και αφορμές για σκέψη στα παιδιά. Δεν σκοπεύω να διδάξω. Νομίζω η λογοτεχνία είναι για να θέτει προβληματισμούς, δεν είναι διδακτικό εγχειρίδιο. Τότε χάνει την έννοια της λογοτεχνικής της διάστασης. «Παιδαγωγικό» όμως πρέπει να είναι το βιβλίο για παιδιά. Να καλλιεργεί δηλαδή το λόγο και τη σκέψη, να δίνει ερεθίσματα για βελτίωση.

Όπως και στο πρώτο βιβλίο, το «Υπναρούδι», έτσι και σε αυτό περνάτε πάρα πολλά και σημαντικά μηνύματα στον αναγνώστη. Υπάρχει λόγος που γράφετε τα βιβλία σας με αυτό τον τρόπο; 
Νομίζω έχει να κάνει με την παιδαγωγική μου προσέγγιση, στην οποία μόλις αναφέρθηκα. Μου αρέσει να βάζω τα παιδιά σε σκέψεις και προβληματισμούς, νομίζω έτσι υπηρετώ και τη λειτουργία της λογοτεχνίας. Εξάλλου και ένα βιβλίο στοχευμένο σε ενήλικο κοινό, μόνο αν αλλάζει, βάζει σε σκέψεις τον αναγνώστη, μόνο τότε δεν θεωρείται αξιόλογο; Αυτό δεν ισχύει και για όλες τις μορφές τέχνης; Τη μουσική, τη ζωγραφική, το θέατρο, τον κινηματογράφο κλπ.;

Τα παιδιά στο βιβλίο παρουσιάζονται να σκέφτονται και να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις σε όλα τα προβλήματα-προβληματισμούς που αντιμετωπίζουν. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να φτάσει ένα παιδί να σκέφτεται έτσι; Βοηθάει το διάβασμα, οι γονείς, οι δάσκαλοι; Πού πρέπει να δοθεί περισσότερη βάση; 
Τα είπατε όλα εσείς! Σίγουρα οι γονείς, επίσης οι εκπαιδευτικοί αλλά και το διάβασμα. Και πάνω απ’ όλα η συζήτηση με τους μεγάλους. Χρειάζεται πολλή κουβέντα! Κάπως έτσι θα μάθει το παιδί να σκέφτεται μόνο του, και να βρίσκει τις λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Έτσι σιγά σιγά θα γίνει ένας αυτόνομος νοητικά και δίχως εξαρτήσεις ενήλικας, που δεν θα κινδυνεύει να χειραγωγηθεί από κανέναν ή από καμία ομάδα.

Πόσο πιστεύετε έχει επηρεάσει η κρίση τα παιδιά και πώς τη βιώνουν; Είναι ένας σημαντικός λόγος που βλέπουμε αντιδράσεις ρατσιστικές; 
Νομίζω όπως και οι μεγάλοι: με άγχος, με ανησυχία, και όταν δεν υπάρχουν διέξοδοι ίσως να ελλοχεύει και η κακιά μάγισσα που λέγεται «βία». Ναι πολύ σωστά το λέτε, και ο ρατσισμός μπορεί να φουντώσει σε περιόδους οικονομικής –και όχι μόνο- κρίσης. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι οι ξένοι θα τους πάρουν τις δουλειές. Δεν συνειδητοποιούν εύκολα ότι υπάρχει μια μεγάλη αντίθεση ανάμεσα στους ξένους που έρχονται μετανάστες στην Ελλάδα και στους Έλληνες, που φεύγουν μετανάστες στο εξωτερικό: Οι πρώτοι είναι σχεδόν τελείως αμόρφωτοι, οι δεύτεροι είναι όχι απλά μορφωμένοι αλλά με τρανές σπουδές τις περισσότερες φορές. Δεν μοιάζουν οι Έλληνες μετανάστες των αρχών του 20ου αιώνα ή των δεκαετιών του ΄50-60 με τους σύγχρονους Έλληνες μετανάστες. Και γι΄αυτό μιλάμε πλέον για «brain leaking».

Από πού πρέπει να ξεκινήσει η διαπαιδαγώγηση των παιδιών απέναντι στα φαινόμενα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και από ποια ηλικία πιστεύετε;
Από την έννοια του σεβασμού –σε κάθε μορφή- και πιο ειδικά στον σεβασμό στη διαφορετικότητα. Να μάθουν να μην κοροϊδεύουν το διαφορετικό. Αυτό πρέπει να ξεκινήσει από την βρεφική τους νομίζω ηλικία, είναι τρόπος σκέψης και αγωγής. Βγαίνει αυθόρμητα και πηγαία σε γονείς που έχουν τέτοιες ευαισθησίες. Τα παιδιά είναι ο καθρέφτης μας.

Λέγεται ότι τα παιδιά είναι μικρογραφίες του εαυτού μας. Πιστεύετε ότι από εμάς τους μεγάλους ξεκινάνε όλα τα προβλήματα που αναφέρονται στο βιβλίο και ιδιαίτερα το πρόβλημα της ενδοσχολικής βίας; 
Ναι, το πιστεύω αυτό. Πιστεύω, όπως είπα, ότι τα παιδιά είναι ο καθρέφτης των γονιών τους. Παρατηρώντας δεκάδες παιδιά κάθε χρόνο, καταλαβαίνω πλέον τι συμβαίνει στις οικογένειές τους, δεν έχω ξαφνιαστεί ποτέ γνωρίζοντας τους γονείς κάποιου παιδιού. Η ενδοσχολική βία είναι περίπλοκο φαινόμενο, και δεν σημαίνει απλώς μια τυχαία κακή συμπεριφορά. Είναι η συστηματική συμπεριφορά εκφοβισμού και βίας (διαφόρων μορφών ή μίας μορφής ή περισσότερων) απέναντι σε ένα παιδί ή σε συγκεκριμένη ομάδα παιδιών από συγκεκριμένους θύτες ή θύτη. Έχει πολλές πιθανές αιτίες που εδώ θα έπρεπε να σας καταναλώσω πολύ χώρο για να τις εκθέσω. Συνοπτικά μόνο να πω ότι μπορεί να φταίει η κακή ψυχολογία του θύτη λόγω οικογενειακών προβλημάτων, λόγω κακοποίησης του ίδιου από άλλον ή άλλους, λόγω μη αποδοχής της διαφορετικότητας, λόγω ζήλειας κλπ.

Ως εκπαιδευτικός έρχεστε σε επαφή με παιδιά. Ποια είναι η πιο μεγάλη τους ανησυχία ή ο πιο μεγάλος προβληματισμός τους; 
Συνήθως τα απασχολούν τα ενδοοικογενειακά τους προβλήματα και έπειτα τα προβλήματα στις παρέες τους και στις σχέσεις τους με τους συμμαθητές τους.

Υπάρχει έλλειψη βιβλίων ελλήνων συγγραφέων με αντιρατσιστικό περιεχόμενο; 
Νομίζω υπάρχουν πολλά και αξιόλογα, δεν υστερεί η λογοτεχνία μας σε βιβλία με αυτό το θέμα. «Το κορίτσι του Πέτρου» είναι πολυθεματικό όμως, δεν αφορά μόνο σε αυτό το θέμα. Θεωρώ ότι η ζωή είναι πολυθεματική. Και γι’ αυτό τα βιβλία μου θέλω να καθρεπτίζουν την πραγματικότητα, να μπορεί να ταυτιστεί ο αναγνώστης με κάποιον από τους ήρωες. Γι’ αυτό το βιβλίο αφορά στις ενδοοικογενειακές σχέσεις, τις αδελφικές σχέσεις, τον παιδικό και εφηβικό αγνό έρωτα, την κρίση, την μετανάστευση, την ενδοσχολική βία, και τον ρατσισμό. Όλα εμπλέκονται στην καθημερινή ζωή των ηρώων του βιβλίου και το αποτέλεσμα είναι μία πολυθεματική ιστορία ανθρώπων, που θα μπορούσαν να είναι οι ενήλικες και τα παιδιά της διπλανής πόρτας.

Ποιους συγγραφείς αγαπάτε και από ποιους έχετε επηρεαστεί; 
Αγαπάω πάρα πολύ τον Καζαντζάκη. Επανέρχομαι συχνά στα βιβλία του. Σχεδόν όλους από τη γενιά του ’30, όπως Βενέζη, Μυριβήλη, Καραγάτση. Μου αρέσει πολύ ο Θέμελης. Από την λογοτεχνία για παιδιά και εφήβους με έχει καθορίσει η Ζωρζ Σαρή, είναι η αγαπημένη μου, είναι μοναδική. Έχει γραφτεί σε κριτικές ότι με έχει επηρεάσει. Και το πιστεύω.

Ξεχωρίζω τον ψυχίατρο και συγγραφέα Νίκο Σιδέρη. Είναι τόποι και λόγοι επαναπροσδιορισμού τα βιβλία του. Παρακολουθώ την εντυπωσιακή εξέλιξη του Κώστα Ακρίβου, κανένα βιβλίο του δεν μοιάζει με το προηγούμενό του. Είμαι φανατική αναγνώστρια της Μάρως Δούκα και της Ελένης Γκίκα. Η γραφή της Ελένης Γκίκα δεν μπορεί να ενταχθεί σε κάποιο ελληνικό λογοτεχνικό ρεύμα και αυτή η μοναδικότητα μου αρέσει πολύ. Τον Δημήτρη Ψυχογιό διαβάζω χρόνια από την εφημερίδα, αλλά πλέον και από τα βιβλία του, έχει πολύ προοδευτική σκέψη. Η Αθηνά Κανιτσάκη με συγκινεί πολύ με την σεμνότητα και τη συνέπεια της γραφής της και ο Βαγγέλης Κακατσάκης με την ποιοτική ματιά του στη ζωή. Αλλά και η Αμάντα Μιχαλοπούλου μου αρέσει πάρα πολύ, η Ευγενία Φακίνου, η Σώτη Τριανταφύλλου, η Κατερίνα Σχινά, ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος, ο Νικόλας Σεβαστάκης, ο Γιάννης Ξανθούλης. Όπως και συγγραφείς που ανακάλυψα πρόσφατα είναι η Πασχαλία Τραυλού και η Γιώτα Φώτου και θεωρώ ότι τα βιβλία τους δεν εντάσσονται επουδενί σε αυτό που λέγεται «ροζ ή γυναικεία λογοτεχνία». Από τη γενιά μου ξεχωρίζω τον Πολυχρόνη Κουτσάκη, τον Ιάκωβο Ανυφαντάκη και την Αθηνά Χατζή.

Για ξένους χρειάζομαι σελίδες… Από Ε.Τ.Α. Χόφμαν και Γκαίτε, Ουγκώ, Ντοστογιέφσκι και Τόλστόι, έως Μίχαελ Έντε και Γκιούντερ Γκρας, Μπόρχες, Αλιέντε, Ροθ και Όστερ, Ευγενίδη και τόσους ακόμη…

.
Η Αργυρώ Μουντάκη γεννήθηκε στα Χανιά το 1977. Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Με το παραμύθι ασχολείται και επιστημονικά στη διδακτορική διατριβή της, που εκπονεί στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διδάσκει γερμανικά και αγγλικά, καθώς και διοίκηση στα μεγαλύτερα παιδιά. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά.
Η σελίδα της στο Facebook, στo Youtube, στο Twitter
- See more at: http://www.in.gr/entertainment/book/news/article/?aid=1300174660#sthash.MFtZal9r.dpuf

Τετάρτη 29 Ιουλίου 2015

Κριτική της Γλυκερίας Κακούρη για "Το κορίτσι του Πέτρου"

Ένα βιβλίο έξυπνο, απλό, σύγχρονο, εφηβικό, καθρέφτης της πραγματικότητας, που επικρατεί μέσα και έξω από τη σχολική τάξη. Ένα βιβλίο που απευθύνεται σε όλους τους εφήβους, μιλάει τη γλώσσα τους, αποτυπώνει τις σκέψεις τους, τους προβληματισμούς, τις συνήθειές τους. Διαβάζεται ευχάριστα από μικρούς αλλά και μεγάλους, καθώς θίγει με απλό και εύληπτο τρόπο θέματα που απασχολούν μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς.
Ο ρατσισμός που ελλοχεύει στην κοινωνία και εισχωρεί με ύπουλο τρόπο στα σχολεία είναι ένα από τα κύρια θέματα, που πραγματεύεται η Αργυρώ στο βιβλίο της. Τα παιδιά πολλές φορές είναι σκληρά και άδικα με κάποιους συμμαθητές τους, που διαφέρουν σε κάτι (καταγωγή, εμφάνιση κλπ), υιοθετώντας άκριτα στάσεις των μεγάλων και στερεότυπες αντιλήψεις, που έχουν ριζώσει επί χρόνια στην κοινωνία. Έτσι, το κορίτσι του Πέτρου, η Αλίσα από το Πακιστάν, δέχεται ψυχολογικό πόλεμο από τις συμμαθήτριές της, που την υποτιμούν λόγω της καταγωγής της και τη ζηλεύουν λόγω της ομορφιάς της. Η Αλίσα από την πλευρά της προσπαθεί να μάθει καλύτερα την ελληνική γλώσσα και με τον καιρό κερδίζει την καρδιά του συμμαθητή της, Πέτρου, ο οποίος την υπερασπίζεται και τη βοηθάει όσο μπορεί.
Εκτός από το ρατσισμό, θίγονται και πολλά άλλα θέματα, όπως το θέμα της ενδοσχολικής βίας, που μπορεί να λάβει διάφορες προεκτάσεις (λεκτική, ηλεκτρονική, ψυχολογική κλπ) και απασχολεί σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό όλες τις τάξεις. Επίσης, το θέμα της φιλίας και της συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, οι καυγάδες τους και ο τρόπος επίλυσης των προβλημάτων τους, τα παιχνίδια και η πλούσια παιδική φαντασία, οι σχέσεις ανάμεσα στα αδέρφια, στην οικογένεια, η συναναστροφή με τον κοινωνικό περίγυρο, τους γείτονες, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι σκληρά εργαζόμενοι σε διάφορα σημεία της γης, η εκμετάλλευσή τους, οι συνθήκες που οδηγούν στην μετανάστευση, ο δύσκολος δρόμος της προσαρμογής μιας οικογένειας σε μια ξένη χώρα, ο τρόπος υποδοχής της από τους ντόπιους.
Το τόσο πλούσιο σε μηνύματα και νοήματα βιβλίο είναι γραμμένο σε απλή και ζωντανή γλώσσα, που κερδίζει αμέσως το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Η εναλλαγή πρωτοπρόσωπης και τριτοπρόσωπης αφήγησης είναι, επίσης, ένα από τα δυνατά του σημεία, καθώς σε κάποια κεφάλαια παρακολουθούμε την ιστορία από έναν ουδέτερο αφηγητή και σε κάποια άλλα από την οπτική της Αλκμήνης, της μικρότερης αδερφής του Πέτρου. Έτσι μας δίνεται η δυνατότητα να εισχωρήσουμε στον ψυχικό κόσμο ενός παιδιού και να αντικρίσουμε τα συμβάντα μέσα από την κοφτερή και αθώα ματιά του. Μήπως θα πρέπει και εμείς οι μεγάλοι να θέσουμε σε νέες βάσεις τους προβληματισμούς μας, όπως και οι μικροί μας φίλοι;

b194450β

Φυσικά, σε ένα παιδικό βιβλίο μεγάλο ρόλο παίζει και η εικονογράφησή του. Οι όμορφες εικόνες της Πέγκυ Φούρκα ζωντανεύουν τους ήρωες του βιβλίου, αποτυπώνουν ανάγλυφα τις εκφράσεις τους, συμπληρώνουν και πλαισιώνουν με τον καλύτερο τρόπο την ιστορία της Αργυρώς.
Νομίζω ότι με το βιβλίο αυτό η Αργυρώ έχει πετύχει να μας πει αυτά που ήθελε και όχι μόνο… Έχει κερδίσει τις καρδιές μας, όπως και η Αλίσα την καρδιά του Πέτρου… Ταυτόχρονα, πιστεύω ότι είναι ό, τι καλύτερο για να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τον κόσμο του βιβλίου και να το αγαπήσουν… Ένα βιβλίο εμπνευσμένο από τον παλμό των σύγχρονων παιδιών, αφιερωμένο με αγάπη σε κείνα…

* Η Γλυκερία Κακούρη είναι Φιλόλογος, συγγραφέαςΚριτική της Γλυκερίας Κακούρη για "Το κορίτσι του Πέτρου"