Πέμπτη 30 Ιουλίου 2015

Συνέντευξη της Αργυρώς στον Πάνο Βασιλάκη στο http://www.in.gr/entertainment/book/news/article/?aid=1300174660

Η χανιώτισσα εκπαιδευτικός και συγγραφέας παιδικών βιβλίων Αργυρώ Μουντάκη μιλά στο in.gr για το τελευταίο της βιβλίο «Το Κορίτσι του Πέτρου» (εκδόσεις Μεταίχμιο) σε εικονογράφηση της Πέγκυς Φούρκα, και πως μέσα από τον ιδιαίτερο «παιδαγωγικό» τρόπο γραφής της, αναδεικνύονται σημαντικά και επίκαιρα θέματα όπως το θέμα της μετανάστευσης, του σχολικού εκφοβισμού (bullying), του ρατσισμού, τις σχέσεις μεταξύ αδερφών και γονέων, τον έρωτα…
Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 9 ετών και άνω.


Συνέντευξη:
 Πάνος Βασιλάκης
Πότε ξεκίνησε η συγγραφική σας πορεία; 

Το καλοκαίρι του 2003 έγραψα το πρώτο «Υπναρούδι». Εκδόθηκε στις αρχές του 2005 στις εκδόσεις Πατάκη, με την Ζωρζ Σαρή να το στηρίζει. Ήταν τιμή μεγάλη για μένα και η έγκριση της μεγάλης μας συγγραφέως και η έκδοση του στις εκδόσεις Πατάκη.

Ποια ήταν η αφορμή να γράψετε «Το κορίτσι του Πέτρου»; 
Μέσα από την επαφή μου με τα παιδιά στα σχολεία ως εκπαιδευτικός είχα πλείστα ερεθίσματα κρουσμάτων ρατσισμού, ενδοσχολικής βίας, της επίδρασης της κρίσης και το συνεπακόλουθο της μετανάστευσης. Η μετανάστευση και από τις δύο πλευρές, και από τους ξένους που έρχονται στην Ελλάδα, αλλά και από τους Έλληνες που φεύγουν από την Ελλάδα στο εξωτερικό, όπως και στο παρελθόν, που η Ελλάδα υπήρξε μια τεράστια δεξαμενή παροχής μεταναστών σε χώρες όπως οι Η.Π.Α. και η Γερμανία. Και όλοι, μα όλοι με στόχο την αναζήτηση της επιβίωσης, μιας καλύτερης ζωής. Από τη διάδραση όλων αυτών των φαινομένων προέκυψε η σκέψη να μιλήσω στα παιδιά γι΄ αυτά τα θέματα μέσα από μια ιστορία εφηβικής αγάπης. Γιατί και τα παιδιά ερωτεύονται. Και είναι μεγάλη μου χαρά που το βιβλίο αυτό έχει εκδοθεί στις εκδόσεις Μεταίχμιο, που το στηρίζουν και το αγαπούν τόσο πολύ. Επίσης ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ στην Πέγκυ Φούρκα για την εξαιρετική εικονογράφησή της, που τίμησε το κείμενό μου.

Για τι μιλά το βιβλίο «Το κορίτσι του Πέτρου»; 
Η Αλίσα ερχόμενη στην Ελλάδα, φοιτά στη δευτέρα Γυμνασίου. Δεν μπορεί να μιλήσει Ελληνικά, είναι πολύ όμορφη, αλλά και πολύ μελαχρινή για τα ελληνικά δεδομένα. Όμως την ερωτεύεται ο Πέτρος, (ο γόης της τάξης αλλά και το καλό παιδί, ο δημοφιλής κλπ). Όλα συνάδουν για να στοχοποιηθεί το κορίτσι και να γίνει αντικείμενο ρατσισμού και βίας. Ρατσισμού από τα περισσότερα κορίτσια, βίας από ένα συγκεκριμένο, τη Λουκία. Εδώ πρέπει να εμβαθύνουμε, να αναρωτηθούμε γιατί η Λουκία ασκεί όλες τις μορφές βίας στην Αλίσα; Μόνο επειδή τη ζηλεύει που έγινε το κορίτσι του Πέτρου; Όχι. Η Λουκία ετοιμάζεται να μεταναστεύσει στο εξωτερικό λόγω ανεργίας των μορφωμένων γονιών της. Και ζηλεύει. Ζηλεύει που η Αλίσα μπορεί να μείνει στην Ελλάδα, δεν υπολογίζει όμως ότι οι γονείς της Αλίσα κάνουν χειρωνακτικά επαγγέλματα που οι δικοί της γονείς δεν θα επέλεγαν να κάνουν ίσως σε καμία μη ακραία περίπτωση. Και όλη αυτήν την ψυχική ταραχή της η Λουκία δεν τη λέει σε κανέναν. Δεν την εκφράζει, αυτό γίνεται χιονοστιβάδα σε μορφή βίας, που καλύπτει την Αλίσα. Από κει και πέρα ξετυλίγεται το κουβάρι της παρέμβασης των ενηλίκων στην κατάσταση, που φυσικά είναι έμμεσο και όχι άμεσα διδακτικό. Ε, μην σας τα πω και όλα! Τι θα διαβάσετε μετά;

Το βιβλίο είναι διδακτικό; 
Με έχουν χαρακτηρίσει «μη διδακτική» συγγραφέα, θεωρώ ότι θέτω προβληματισμούς και αφορμές για σκέψη στα παιδιά. Δεν σκοπεύω να διδάξω. Νομίζω η λογοτεχνία είναι για να θέτει προβληματισμούς, δεν είναι διδακτικό εγχειρίδιο. Τότε χάνει την έννοια της λογοτεχνικής της διάστασης. «Παιδαγωγικό» όμως πρέπει να είναι το βιβλίο για παιδιά. Να καλλιεργεί δηλαδή το λόγο και τη σκέψη, να δίνει ερεθίσματα για βελτίωση.

Όπως και στο πρώτο βιβλίο, το «Υπναρούδι», έτσι και σε αυτό περνάτε πάρα πολλά και σημαντικά μηνύματα στον αναγνώστη. Υπάρχει λόγος που γράφετε τα βιβλία σας με αυτό τον τρόπο; 
Νομίζω έχει να κάνει με την παιδαγωγική μου προσέγγιση, στην οποία μόλις αναφέρθηκα. Μου αρέσει να βάζω τα παιδιά σε σκέψεις και προβληματισμούς, νομίζω έτσι υπηρετώ και τη λειτουργία της λογοτεχνίας. Εξάλλου και ένα βιβλίο στοχευμένο σε ενήλικο κοινό, μόνο αν αλλάζει, βάζει σε σκέψεις τον αναγνώστη, μόνο τότε δεν θεωρείται αξιόλογο; Αυτό δεν ισχύει και για όλες τις μορφές τέχνης; Τη μουσική, τη ζωγραφική, το θέατρο, τον κινηματογράφο κλπ.;

Τα παιδιά στο βιβλίο παρουσιάζονται να σκέφτονται και να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις σε όλα τα προβλήματα-προβληματισμούς που αντιμετωπίζουν. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να φτάσει ένα παιδί να σκέφτεται έτσι; Βοηθάει το διάβασμα, οι γονείς, οι δάσκαλοι; Πού πρέπει να δοθεί περισσότερη βάση; 
Τα είπατε όλα εσείς! Σίγουρα οι γονείς, επίσης οι εκπαιδευτικοί αλλά και το διάβασμα. Και πάνω απ’ όλα η συζήτηση με τους μεγάλους. Χρειάζεται πολλή κουβέντα! Κάπως έτσι θα μάθει το παιδί να σκέφτεται μόνο του, και να βρίσκει τις λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Έτσι σιγά σιγά θα γίνει ένας αυτόνομος νοητικά και δίχως εξαρτήσεις ενήλικας, που δεν θα κινδυνεύει να χειραγωγηθεί από κανέναν ή από καμία ομάδα.

Πόσο πιστεύετε έχει επηρεάσει η κρίση τα παιδιά και πώς τη βιώνουν; Είναι ένας σημαντικός λόγος που βλέπουμε αντιδράσεις ρατσιστικές; 
Νομίζω όπως και οι μεγάλοι: με άγχος, με ανησυχία, και όταν δεν υπάρχουν διέξοδοι ίσως να ελλοχεύει και η κακιά μάγισσα που λέγεται «βία». Ναι πολύ σωστά το λέτε, και ο ρατσισμός μπορεί να φουντώσει σε περιόδους οικονομικής –και όχι μόνο- κρίσης. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι οι ξένοι θα τους πάρουν τις δουλειές. Δεν συνειδητοποιούν εύκολα ότι υπάρχει μια μεγάλη αντίθεση ανάμεσα στους ξένους που έρχονται μετανάστες στην Ελλάδα και στους Έλληνες, που φεύγουν μετανάστες στο εξωτερικό: Οι πρώτοι είναι σχεδόν τελείως αμόρφωτοι, οι δεύτεροι είναι όχι απλά μορφωμένοι αλλά με τρανές σπουδές τις περισσότερες φορές. Δεν μοιάζουν οι Έλληνες μετανάστες των αρχών του 20ου αιώνα ή των δεκαετιών του ΄50-60 με τους σύγχρονους Έλληνες μετανάστες. Και γι΄αυτό μιλάμε πλέον για «brain leaking».

Από πού πρέπει να ξεκινήσει η διαπαιδαγώγηση των παιδιών απέναντι στα φαινόμενα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και από ποια ηλικία πιστεύετε;
Από την έννοια του σεβασμού –σε κάθε μορφή- και πιο ειδικά στον σεβασμό στη διαφορετικότητα. Να μάθουν να μην κοροϊδεύουν το διαφορετικό. Αυτό πρέπει να ξεκινήσει από την βρεφική τους νομίζω ηλικία, είναι τρόπος σκέψης και αγωγής. Βγαίνει αυθόρμητα και πηγαία σε γονείς που έχουν τέτοιες ευαισθησίες. Τα παιδιά είναι ο καθρέφτης μας.

Λέγεται ότι τα παιδιά είναι μικρογραφίες του εαυτού μας. Πιστεύετε ότι από εμάς τους μεγάλους ξεκινάνε όλα τα προβλήματα που αναφέρονται στο βιβλίο και ιδιαίτερα το πρόβλημα της ενδοσχολικής βίας; 
Ναι, το πιστεύω αυτό. Πιστεύω, όπως είπα, ότι τα παιδιά είναι ο καθρέφτης των γονιών τους. Παρατηρώντας δεκάδες παιδιά κάθε χρόνο, καταλαβαίνω πλέον τι συμβαίνει στις οικογένειές τους, δεν έχω ξαφνιαστεί ποτέ γνωρίζοντας τους γονείς κάποιου παιδιού. Η ενδοσχολική βία είναι περίπλοκο φαινόμενο, και δεν σημαίνει απλώς μια τυχαία κακή συμπεριφορά. Είναι η συστηματική συμπεριφορά εκφοβισμού και βίας (διαφόρων μορφών ή μίας μορφής ή περισσότερων) απέναντι σε ένα παιδί ή σε συγκεκριμένη ομάδα παιδιών από συγκεκριμένους θύτες ή θύτη. Έχει πολλές πιθανές αιτίες που εδώ θα έπρεπε να σας καταναλώσω πολύ χώρο για να τις εκθέσω. Συνοπτικά μόνο να πω ότι μπορεί να φταίει η κακή ψυχολογία του θύτη λόγω οικογενειακών προβλημάτων, λόγω κακοποίησης του ίδιου από άλλον ή άλλους, λόγω μη αποδοχής της διαφορετικότητας, λόγω ζήλειας κλπ.

Ως εκπαιδευτικός έρχεστε σε επαφή με παιδιά. Ποια είναι η πιο μεγάλη τους ανησυχία ή ο πιο μεγάλος προβληματισμός τους; 
Συνήθως τα απασχολούν τα ενδοοικογενειακά τους προβλήματα και έπειτα τα προβλήματα στις παρέες τους και στις σχέσεις τους με τους συμμαθητές τους.

Υπάρχει έλλειψη βιβλίων ελλήνων συγγραφέων με αντιρατσιστικό περιεχόμενο; 
Νομίζω υπάρχουν πολλά και αξιόλογα, δεν υστερεί η λογοτεχνία μας σε βιβλία με αυτό το θέμα. «Το κορίτσι του Πέτρου» είναι πολυθεματικό όμως, δεν αφορά μόνο σε αυτό το θέμα. Θεωρώ ότι η ζωή είναι πολυθεματική. Και γι’ αυτό τα βιβλία μου θέλω να καθρεπτίζουν την πραγματικότητα, να μπορεί να ταυτιστεί ο αναγνώστης με κάποιον από τους ήρωες. Γι’ αυτό το βιβλίο αφορά στις ενδοοικογενειακές σχέσεις, τις αδελφικές σχέσεις, τον παιδικό και εφηβικό αγνό έρωτα, την κρίση, την μετανάστευση, την ενδοσχολική βία, και τον ρατσισμό. Όλα εμπλέκονται στην καθημερινή ζωή των ηρώων του βιβλίου και το αποτέλεσμα είναι μία πολυθεματική ιστορία ανθρώπων, που θα μπορούσαν να είναι οι ενήλικες και τα παιδιά της διπλανής πόρτας.

Ποιους συγγραφείς αγαπάτε και από ποιους έχετε επηρεαστεί; 
Αγαπάω πάρα πολύ τον Καζαντζάκη. Επανέρχομαι συχνά στα βιβλία του. Σχεδόν όλους από τη γενιά του ’30, όπως Βενέζη, Μυριβήλη, Καραγάτση. Μου αρέσει πολύ ο Θέμελης. Από την λογοτεχνία για παιδιά και εφήβους με έχει καθορίσει η Ζωρζ Σαρή, είναι η αγαπημένη μου, είναι μοναδική. Έχει γραφτεί σε κριτικές ότι με έχει επηρεάσει. Και το πιστεύω.

Ξεχωρίζω τον ψυχίατρο και συγγραφέα Νίκο Σιδέρη. Είναι τόποι και λόγοι επαναπροσδιορισμού τα βιβλία του. Παρακολουθώ την εντυπωσιακή εξέλιξη του Κώστα Ακρίβου, κανένα βιβλίο του δεν μοιάζει με το προηγούμενό του. Είμαι φανατική αναγνώστρια της Μάρως Δούκα και της Ελένης Γκίκα. Η γραφή της Ελένης Γκίκα δεν μπορεί να ενταχθεί σε κάποιο ελληνικό λογοτεχνικό ρεύμα και αυτή η μοναδικότητα μου αρέσει πολύ. Τον Δημήτρη Ψυχογιό διαβάζω χρόνια από την εφημερίδα, αλλά πλέον και από τα βιβλία του, έχει πολύ προοδευτική σκέψη. Η Αθηνά Κανιτσάκη με συγκινεί πολύ με την σεμνότητα και τη συνέπεια της γραφής της και ο Βαγγέλης Κακατσάκης με την ποιοτική ματιά του στη ζωή. Αλλά και η Αμάντα Μιχαλοπούλου μου αρέσει πάρα πολύ, η Ευγενία Φακίνου, η Σώτη Τριανταφύλλου, η Κατερίνα Σχινά, ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος, ο Νικόλας Σεβαστάκης, ο Γιάννης Ξανθούλης. Όπως και συγγραφείς που ανακάλυψα πρόσφατα είναι η Πασχαλία Τραυλού και η Γιώτα Φώτου και θεωρώ ότι τα βιβλία τους δεν εντάσσονται επουδενί σε αυτό που λέγεται «ροζ ή γυναικεία λογοτεχνία». Από τη γενιά μου ξεχωρίζω τον Πολυχρόνη Κουτσάκη, τον Ιάκωβο Ανυφαντάκη και την Αθηνά Χατζή.

Για ξένους χρειάζομαι σελίδες… Από Ε.Τ.Α. Χόφμαν και Γκαίτε, Ουγκώ, Ντοστογιέφσκι και Τόλστόι, έως Μίχαελ Έντε και Γκιούντερ Γκρας, Μπόρχες, Αλιέντε, Ροθ και Όστερ, Ευγενίδη και τόσους ακόμη…

.
Η Αργυρώ Μουντάκη γεννήθηκε στα Χανιά το 1977. Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έπειτα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Με το παραμύθι ασχολείται και επιστημονικά στη διδακτορική διατριβή της, που εκπονεί στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διδάσκει γερμανικά και αγγλικά, καθώς και διοίκηση στα μεγαλύτερα παιδιά. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά.
Η σελίδα της στο Facebook, στo Youtube, στο Twitter
- See more at: http://www.in.gr/entertainment/book/news/article/?aid=1300174660#sthash.MFtZal9r.dpuf

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου